Pierwsza wzmianka o Bandrowie pochodzi z 1541 roku. Osada była wsią królewską podległą starostwu przemyskiemu. W latach 1782 – 1784 w ramach tzw. kolonizacji józefińskiej we wschodniej części wsi zostali osadzeni koloniści niemieccy. Powstała w ten sposób osada, która otrzymała nazwę Bandrów Kolonia. Zamieszkiwana przez dawnych mieszkańców część zachodnia nosiła nazwę Bandrów Narodowy. Nazwa ta istnieje do dzisiaj.
W Bandrowie powstał parafialny zbór ewangelicki, a przy nim cmentarz. W Bieszczadach powstały 4 kolonie osadników: oprócz wspomnianego Bandrowa Kolonii, jeszcze Siegenthal (Brzegi Dolne), Steinfels (Stebnik) i Obersdorf (Krościenko). Do parafii w Bandrowie należały jeszcze dwie miejscowości, ale nie leżące w bieszczadzkiej krainie: Prinzenthal (Smereczna) – obecnie rejon starosamborski na Ukrainie i Makowa Kolonia (niedaleko Przemyśla).
Niemcy opuścili te tereny w 1940 roku, a po 1945 roku rozebrano zbór. W latach 1945 – 1951 wieś znajdowała się w granicach ZSRR. Po powrocie do Polski zasiedlona osadnikami z Sokalszczyzny. Miejscowość znajduje się na Szlaku Kolonizacji Józefińskiej.
Zabytki:
- fundamenty byłego zboru oraz cmentarza ewangelickiego z kilkoma zachowanym nagrobkami,
- cmentarz cerkiewny przy obecnym kościele z kilkunastoma nagrobkami,
- miejsce po cerkwi z 1888 roku, rozebranej w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku,
- latach 1974 – 1975 ustawiono prawie na tym samym miejscu drewnianą cerkiew z Jasienia z przeznaczeniem na filialny kościół rzymskokatolicki pw. św. Andrzeja Boboli.
Dawna cerkiew greckokatolicka, obecnie kościół pw. św. Andrzeja Boboli, filia parafii Matki Bożej Bieszczadzkiej w Jasieniu-Ustrzykach Dolnych. Historyczna cerkiew w Bandrowie nie zachowała się do naszych czasów. Wzmianki o pierwszej cerkwi pochodzą z 1564 roku.
Cerkiew została wzniesiona w 1825 roku w pobliskim Jasieniu. Na obecne miejsce przeniesiono ją szczęśliwie, bez większych zmian w konstrukcji, w 1974 roku.
Obecnie nie jest to obiekt orientowany, gdyż po przeniesieniu nie jest posadowiony bezpośrednio na tym samym miejscu, gdzie zlokalizowana była cerkiew.
Budowla konstrukcji zrębowej, szalowana, prezbiterium zamknięte trójbocznie, z zakrystią od północy, dach dwukalenicowy, zwieńczony wieżyczką z latarnią.
Wewnątrz stropy są płaskie. Oryginalne wyposażenie wnętrza nie zachowało się.
Za obecnym kościołem (dawną cerkwią) znajduje się stary cmentarz greckokatolicki, na którym zachowało się kilkanaście krzyży nagrobnych.
W drugiej połowie XVIII wieku przeprowadzona została przez cesarza Józefa II, austriackiego monarchy, planowa akcja osadnicza, w wyniku której doszło do osiedlania się w Bieszczadach ludności niemieckiej z terenów Nadrenii i Szwabii. W 1781 roku wydane zostały „listy cesarskie”, które zachęcały kolonistów do osiedlania się w dawnych dobrach królewskich.
Osadnikom obiecywano wiele udogodnień, jak np. bezpłatne drewno budowlane, zwolnienie
na dziesięć lat od podatków czy zapomogę pieniężną.
W ramach kolonizacji józefińskiej powstało 120 osad czysto niemieckich oraz 50 mieszanych. W rejonie Ustrzyk Dolnych utworzono cztery kolonie niemieckie: Bandrów Kolonia (1783), Steinfels (1784), Obersdorf (1784) oraz Siegenthal (1788). W Bandrowie znajdował się zbór, do którego uczęszczali mieszkańcy z tych miejscowości.
Osadnicy niemieccy byli rolnikami, zajmowali się również rzemiosłem, handlem, pracowali
w kopalniach ropy naftowej i tartakach.
Społeczność niemiecka istniała na terenach bieszczadzkich do 1940 roku. Na zawsze opuściła te tereny, ale pozostały po niej nieliczne ślady w postaci cmentarzy ewangelickich, dokumentów, zdjęć i wspomnień.
Tekst: Jacek Łeszega
odkryj nowe miejsca na wypoczynek w Bieszczadach.
