Dźwiniacz Dolny
Wieś nad potokiem Dźwiniacz, na północ od Ustrzyk Dolnych. Dźwiniacz założono przed 1537 rokiem dzięki inicjatywie marszałka wielkiego koronnego Piotra Kmity. Wieś należała do królewszczyzn, mimo to Kmita wykorzystując stanowisko starosty przemyskiego, przyłączył ją do swoich dóbr.
W okresie międzywojennym była to duża wieś, także pod względem ludnościowym. W 1921 roku Dźwiniacz liczył 100 domów i 612 mieszkańców. W 1947 roku całą ludność wysiedlono, z dawnej wsi nic nie pozostało.
Dźwiniacz Dolny znajduje się na Szlaku Naftowym – jak to z ropą drzewiej bywało.
Zabytki:
- miejsce po drewnianej cerkwi z 1800 roku, rozebranej po 1947 roku,
- cmentarz przycerkiewny,
- pozostałości fortyfikacji ziemnych z XVII wieku.
Fortyfikacje ziemne z XVII wieku w Dźwiniaczu Dolnym
Pod szczytem Ostrego Działu, we wschodniej części wsi stał kiedyś dwór otoczony wałem ziemnym i fosą. Dobrze zachowane resztki wałów są unikatowym zabytkiem w skali regionu. Do czasów współczesnych zachował się cały zachodni wał oraz część jego południowego i północnego odcinka. Fortyfikacje otaczała dość szeroka fosa. Przypuszcza się po badaniach kartograficznych, że znajdujące się we wschodniej części folwarku stawy i zasilający je kanał były pierwotnie częścią systemu obronnego.
Fortyfikacja przestała spełniać swoją funkcję w XVIII wieku, kiedy folwark w Dźwiniaczu stał się typowym gospodarstwem ziemiańskim.
Nie ma jednak na temat tego obiektu jakichkolwiek znanych przekazów źródłowych.
Obecnie teren ten jest własnością Lasów Państwowych, które wykorzystują go na składnicę drewna.
Ciekawostką jest to, iż obok zachowanych wałów obronnych od strony zachodniej przebiegała granica między PRL a ZSRR do 1951 roku.
Tekst: Jacek Łeszega
odkryj nowe miejsca na wypoczynek w Bieszczadach.
